ท่ามกลางกระแสของการทำ Digital Transformation นั้น หนึ่งในภาคส่วนที่ได้รับประโยชน์อย่างสูงสุดจากการประยุกต์นำเทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามาผสานรวมนั้นก็คืออุตสาหกรรมขนส่งและ Logistics ทำให้โครงการด้านนี้กำลังได้รับความนิยมทั่วโลก และมีเทคโนโลยีนวัตกรรมใหม่ๆ เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง

              สำหรับประเทศไทย ภาพของ Smart Logistics เองก็ถือว่าน่าจับตามองไม่น้อยเช่นกัน เพราะด้วยโครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจที่มีภาคโรงงานและการผลิต, ภาคการเกษตร และการท่องเที่ยวเป็นหัวใจสำคัญ การปรับปรุงอุตสาหกรรมขนส่งและ Logistics ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นนั้นจะเป็นตัวเร่งสำคัญในการทำให้เศรษฐกิจของประเทศไทยเติบโต

              ในบทความนี้ เราได้ทำการสรุปแนวโน้มและทิศทางของการก้าวสู่ Smart Logistics ที่จะเป็นประโยชน์ต่ออุตสาหกรรมในส่วนต่างๆ ของประเทศไทยเอาไว้ดังนี้

Intralogistics Smart Robot

              การใช้หุ่นยนต์ภายในคลังสินค้าจะกลายเป็นแนวทางหลักสำหรับการจัดการ Warehouse ของธุรกิจทั่วโลกในอนาคต โดย Gartner คาดว่าภายในปี 2026 ธุรกิจองค์กรขนาดใหญ่กว่า 75% จะมีการใช้หุ่นยนต์ภายในคลังสินค้าเพื่อปรับปรุงกระบวนการในส่วนนี้ให้กลายเป็น Automation

Fleet Management

              การบริหารจัดการยานพาหนะขนส่งโดยสารนั้นได้กลายเป็นอีกหนึ่งโครงการที่ได้รับความนิยมอย่างสูงในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาในประเทศไทย จนกลายเป็นระบบพื้นฐานสำหรับทุกธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์ไปแล้ว เพื่อช่วยให้สามารถติดตามและวางแผนด้านการขนส่งได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นนั่นเอง

              อย่างไรก็ดี เทคโนโลยี Fleet Management เองก็จะยังคงมีวิวัฒนาการต่อไปเพื่อตอบรับต่อโจทย์ด้านความยั่งยืน ที่การติดตามการปล่อยคาร์บอนและการใช้พลังงานในการขนส่งและโลจิสติกส์นั้นจะเริ่มเข้ามามีบทบาทมากขึ้น เพื่อให้ธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์สามารถปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินการในเชิงของสิ่งแวดล้อมได้แม่นยำยิ่งกว่าเดิม

Mobile Asset & Shipment Tracking + Inventory Management

              เทคโนโลยีในการติดตามตำแหน่งของวัตถุดิบ, สินค้า, หีบห่อ และการบริหารจัดการคลังสินค้าในภาพรวมนั้นจะมีบทบาทมากยิ่งขึ้น เพื่อให้การนำข้อมูลเหล่านี้ไปใช้ต่อยอดในเชิงต่างๆ เป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงทำงานร่วมกับระบบ Smart Robot ได้นั่นเอง

              ในการติดตามดังกล่าวนี้ เทคโนโลยีที่จะถูกใช้งานนั้นก็ได้แก่ IoT, RFID, eSIM, GPS และ 5G ซึ่งจะมีความเหมาะสมต่อกรณีการใช้งานที่แตกต่างกันออกไป แต่ในเชิงของการเข้าถึงข้อมูลนั้น แนวโน้มหลักคือการเชื่อมต่อผ่านอุปกรณ์ Smartphone และ Tablet เพื่อให้การทำงานเกิดขึ้นได้ทุกที่ทุกเวลา มีความสะดวกคล่องตัว และยืดหยุ่นต่อการทำงานในหลายรูปแบบ โดยอาจมีการผสาน AI เข้ามาใช้เพื่อทำนายแนวโน้มเกี่ยวกับการจัดการคลังสินค้า หรือปรับปรุงตำแหน่งที่จัดเก็บวัตถุดิบหรือสินค้าให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นในการใช้งาน

Last-Mile Delivery

              อีกหนึ่งเทรนด์ที่ถูกแยกออกมาต่างหากนั้นก็คือการพัฒนาเทคโนโลยีในส่วนของ Last-Mile Delivery ที่เติบโตอย่างรวดเร็วจากความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในวงการขนส่งและโลจิสติกส์ที่ผ่านมา โดย Last-Mile Delivery นั้นจะมีความแตกต่างจาก Fleet Management เป็นอย่างมาก ทั้งรูปแบบของยานพาหนะ, เส้นทางที่ใช้, ระยะเวลาในการขนส่ง, กระบวนการในการบันทึกข้อมูลรับส่งของ, ผู้ให้บริการ ไปจนถึงรูปแบบของการดำเนินธุรกิจ

              ด้วยเหตุนี้ Last-Mile Delivery จึงต้องมีเทคโนโลยีเฉพาะในการติดตามและบริหารจัดการที่แตกต่างจาก Fleet Management โดยจะมีการใช้ 5G ผสมผสานกับ Mobile เป็นหลัก เพื่อให้เกิดความคล่องตัวในการเปิดรับผู้ให้บริการรายใหม่ๆ และบันทึกข้อมูลได้ง่าย แต่สิ่งที่ยังเหมือนกันอยู่นั้นก็คือแนวโน้มด้านการติดตามการใช้พลังงานและการปล่อยคาร์บอนเพื่อเหตุผลด้านความยั่งยืน

Predictive Maintenance

              แน่นอนว่าเมื่อยานพาหนะนั้นคือหัวใจหลักของการขนส่งและโลจิสติกส์ การดูแลรักษายานพาหนะเหล่านี้ให้สามารถใช้งานได้อย่างต่อเนื่องยาวนานจึงเป็นหัวใจสำคัญ ดังนั้นเทคโนโลยีด้านการทำ Predictive Maintenance ที่เคยถูกนำไปใช้ในการซ่อมบำรุงดูแลรักษาเครื่องจักร จึงถูกนำมาประยุกต์ใช้กับยานพาหนะด้วยเช่นกัน โดยต้องอาศัยความสามารถของ 5G ร่วมกับ IoT และ Cloud เพื่อเก็บรวมรวมข้อมูลจากยานพาหนะมาทำการวิเคราะห์ประมวลผลค้นหาความเสี่ยงที่ยานพาหนะจะเสียหาย และทำการซ่อมบำรุงก่อนที่จะเกิดความสูญเสียใดๆ ขึ้น

Supply Chain Management, Smart Operations & Actionable AI

              การขนส่งและโลจิสติกส์นั้นยังเป็นอีกหนึ่งส่วนสำคัญของ Supply Chain ในธุรกิจแทบทุกประเภท ดังนั้นเทคโนโลยีด้านการทำ Supply Chain Management จึงมีบทบาทสำคัญที่จะเข้ามาช่วยเปลี่ยนแปลงการขนส่งและโลจิสติกส์อีกทางหนึ่ง

              แนวคิดหนึ่งที่เกิดขึ้นมาเพื่อเสริมระบบ Supply Chain Management นั้นก็คือ Smart Operations ที่จะผสานรวมทั้งข้อมูลของการผลิต, การให้บริการ และการขนส่งโลจิสติกส์เข้าด้วยกัน โดยครอบคลุมไปถึงการจัดการคลังสินค้าและการซื้อขายสินค้าระหว่างประเทศเข้าไปด้วย เพื่อให้สามารถทำการวิเคราะห์ประมวลผลข้อมูลในภาพรวมทั้ง Supply Chain ได้อย่างครบถ้วน และตัดสินใจได้บนข้อมูลที่แม่นยำเพื่อค้นหาแนวทางในการดำเนินกิจกรรมต่างๆ ของธุรกิจได้อย่างคุ้มค่าสูงสุด

              นอกจากนี้ การประยุกต์นำ Advanced Analytics (AA) และ AI เข้ามาใช้ในวงการขนส่งและโลจิสติกส์เองก็กำลังได้รับความสนใจ เพื่อใช้ในการแก้ไขปัญหาจากข้อมูลปริมาณมหาศาลที่มีความซับซ้อนสูงใน Supply Chain ทั้งหมด และช่วยในการตัดสินใจเมื่อพบเจอปัญหาใหม่ๆ ในแต่ละวัน จนเทคโนโลยีเหล่านี้ได้เริ่มกลายเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งภายในระบบ Supply Chain Management เป็นอีกกรณีที่น่าจับตามองนอกเหนือจากการใช้งาน AI ภายใน Smart Robot

Supply Chain Twin & Edge Computing

              Gartner นั้นได้ทำนายว่าภายในปี 2025 การตัดสินใจด้าน Supply Chain กว่า 25% จะเกิดขึ้นบนระบบ Edge Computing ที่จะเป็นศูนย์รวมข้อมูลจากทั้ง Supply Chain Network จนเกิดเป็น Supply Chain Twin ขึ้นมา ซึ่งจะทำให้การตัดสินใจต่างๆ ในแบบ Real-Time มีความแม่นยำมากยิ่งขึ้นกว่าในอดีต

              แน่นอนว่าหากธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์ต้องการมุ่งไปสู่ภาพดังกล่าว เทคโนโลยีที่จะต้องนำมาใช้งานนั้นก็จะต้องรวมถึง 5G, Edge Computing, IoT และ Sensor ที่จะเป็นระบบโครงสร้างพื้นฐานสำคัญในการรวบรวมและประมวลผลข้อมูลในการสร้าง Supply Chain Twin และ Edge Computing Infrastructure ขึ้นมา

Industry Cloud Platform & Supply Chain Integration Services

              การใช้งาน Software สำหรับบริหารจัดการ Supply Chain นั้นกำลังเปลี่ยนแปลงไปสู่การใช้ Industry Cloud Platform ซึ่งเป็นบริการ Cloud ที่ปรับแต่งมาโดยเฉพาะสำหรับการรองรับธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์ โดยนอกจากจะมี Software หลักอย่าง Supply Chain Management, Warehouse Management, Inventory Management, Fleet Management, Last-Mile Management, Edge Management แล้ว เครื่องมือต่างๆ ที่จะช่วยพัฒนาระบบต่อยอดหรือใช้งานข้อมูลให้เกิดประโยชน์มากขึ้นอย่าง Low-Code Platform, Data Analytics, Machine Learning, AI และอื่นๆ ก็จะถูกผนวกรวมเข้ามาให้พร้อมนำไปประยุกต์ใช้งานได้อีกด้วย

              อีกหนึ่งเทคโนโลยีที่น่าจับตามองมากนั้นก็คือ Supply Chain Integration Services ที่จะช่วยผสมผสานข้อมูลทั้งหมดในระบบที่เกี่ยวข้องกับ Supply Chain ที่หลากหลายไปจนถึงระบบอื่นๆ ซึ่งจะทำให้ปัญหาด้านการผสานรวมข้อมูลที่ซับซ้อนมาใช้งานร่วมกันนั้นกลายเป็นเรื่องที่ง่ายดายและเป็นระบบระเบียบยิ่งกว่าเดิม ช่วยเร่งความเร็วในการทำ Digital Transformation ได้เป็นอย่างดี

Employee Engagement & Safety

              ถึงแม้การนำหุ่นยนต์มาใช้งานในอุตสาหกรรมนี้จะเป็นประเด็นสำคัญ แต่พนักงานเองนั้นก็มีความสำคัญที่สูงกว่าเทคโนโลยีเหล่านี้เสียอีก ดังนั้นอีกหนึ่งเทรนด์สำคัญของวงการจึงเป็นการติดตามและสื่อสารกับพนักงาน รวมถึงการดูแลรักษาความปลอดภัยของพนักงานที่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยเช่นกัน

              แนวโน้มนี้ได้ครอบคลุมถึงเทคโนโลยีที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นระบบ Human Resource Management ที่สามารถสื่อสารและรับฟังความคิดเห็นจากพนักงานได้, การสื่อสารกับพนักงานผ่าน Mobile Application ได้อย่างคล่องตัว, การสำรวจความพึงพอใจของพนักงาน, การฝึกอบรมพนักงานผ่านระบบ Virtual Reality/Mixed Reality, การใช้ Wearable Device หรือ Video Analytics เพื่อติดตามความปลอดภัยของพนักงาน, การดูแลสุขภาพจิตพนักงาน และอื่นๆ อีกมากมาย

Cyber Resilient Supply Chain

              สุดท้าย เมื่อเทคโนโลยีกลายเป็นหัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรม การรักษาความมั่นคงปลอดภัยก็จะเป็นเรื่องที่ละเลยไม่ได้ แต่ก็เป็นความท้าทายอย่างมหาศาลต่อธุรกิจในอุตสาหกรรมนี้ที่มักไม่ได้มีความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีด้วยเช่นกัน

              ความเสี่ยงด้านไซเบอร์ในอุตสาหกรรมนี้ถือว่าเป็นสิ่งที่ควรเฝ้าระวัง เพราะเทคโนโลยีที่ถูกใช้งานนั้นมีความหลากหลาย และมีความเกี่ยวข้องกับผู้ใช้งานหลายกลุ่ม ในขณะที่ผลกระทบหรือความเสียหายที่เกิดขึ้นกับธุรกิจหากเกิดเหตุร้ายใดๆ ขึ้นมานั้นก็ถือว่าสูงไม่น้อย ดังนั้นในทุกโครงการดิจิทัลจึงควรให้ความสำคัญกับ Cybersecurity ตั้งแต่แรกอย่างครบถ้วนในทุกแง่มุม

              สนใจใช้งาน AIS 5G หรือโซลูชัน Smart Transportation & Smart Logistics ติดต่อทีมงาน AIS Business ได้ทันทีหรือศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ https://www.ais.th/business/enterprise/industries/transportation-and-logistic

วันที่เผยแพร่ 5 ตุลาคม 2566

Reference

• T-Mobile for Business, “How Can 5G Transform Transportation And Logistics?”, From: https://www.forbes.com/sites/tmobile/2021/06/07/how-can-5g-transform-transportation-and-logistics/?sh=76935f4f5e80 
• Amit Samsukha, “The IoT-Powered Logistics Industry: Use Cases, Benefits And Challenges.”, From: https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2023/02/21/the-iot-powered-logistics-industry-use-cases-benefits-and-challenges/?sh=5e8fa5ab6622 
• Gartner, “Gartner Reveals the Top Supply Chain Technology Trends for 2023.”, From: https://www.gartner.com/en/newsroom/press-releases/2023-05-10-gartner-reveals-the-top-supply-chain-technology-trends-for-2023 
• Sarah Hippold, “Gartner Predicts the Future of Supply Chain Technology.”, From: https://www.gartner.com/smarterwithgartner/gartner-predicts-the-future-of-supply-chain-technology