Solo VC ทำได้ไม่ยาก
ด้วยแนวคิดเชิงบวก

ในวันที่ 26 – 27 ตุลาคมที่ผ่านมา AIS The StartUp และ Cyber Agent Venture (Thailand) ได้รับเชิญเข้าร่วมงาน AsiaBeat Seoul ณ กรุงโซล ประเทศเกาหลีใต้ ซึ่งเป็นงานที่มี Startup ทั่วเอเชียร่วมออกบูธมากกว่า 100 Startup และมีบุคคล ต่างๆ ใน Startup Ecosystem มาร่วมงานทั้งจากหลากหลายประเทศ ญี่ปุ่น ไทย จีน อินโดนีเซีย เวียดนาม ใต้หวัน และ เกาหลี แต่ละคนนำประสบการณ์ของตัวเองจะมาร่วมแบ่งปัน ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง Market Insight หรือ ทิศทางธุรกิจของแต่ละประเทศ ทั้งนี้ เพื่อร่วมกันขับเคลื่อนธุรกิจดิจิทัลและ Startup ในระดับภูมิภาค

จากการร่วมงานครั้งนี้ ทำให้เรามีโอกาสได้พูดคุยกับ คุณ ธนฉัตร ตั้งศรีวงศ์ Investment Manager ประจำประเทศไทย จาก Cyber Agent Venture และได้รับรู้ข้อมูลเชิงลึกของการเป็น Solo VC หรือ นักลงทุน ข้อมูลที่คุณฉัตรได้เล่าให้เราฟังมีความ น่าสนใจมาก ไม่ใช่แค่ในเรื่องของวิธีการลงทุน แต่เป็นเรื่องแนวความคิด หรือ Mindset ของการทำงานในลักษณะ End-to-End ที่คนหนึ่งคนต้องรับผิดชอบงานทุกอย่างตั้งแต่ยังไม่เริ่ม จน สำเร็จ คุณฉัตรฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆ ได้โดยใช้มุมมองด้านบวกเป็นตัว ขับเคลื่อนและเอาชนะความท้าทายที่มีอยู่ล้นหลาม

Cyber Agent Venture เป็นหน่วยงานที่ถูกจัดตั้งขึ้นภายใต้ Cyber Agent Group ซึ่งเป็น Online Advertising รายใหญ่ ในประเทศญี่ปุ่น และขยายออฟฟิศไปแล้ว 11 เมือง 8 ประเทศทั่วโลก เช่น ประเทศไทย เวียดนาม และ อินโดนีเซีย เป็นต้น โดยมีบริษัท ที่ทำการลงทุนไปแล้ว 160 – 170 บริษัท (ข้อมูลเมื่อเดือนตุลาคม 2560)

การทำงานของ Cyber Agent เป็นการทำงานแบบอิสระที่แยกจากบริษัทแม่อย่างชัดเจน สามารถตัดสินใจได้ด้วยตนเอง ดังนั้นจึงไม่จำเป็นจะต้องใช้ Manpower จากบริษัทแม่แต่ละประเทศ สามารถแต่งตั้งคนในประเทศนั้นๆ เพื่อดำเนินงานการลงทุน ได้ด้วยตัวเอง สำหรับประเทศไทย คุณ ธนฉัตร ตั้งศรีวงศ์ ได้รับความไว้วางใจให้ดำรงตำแหน่ง Investment Manager ประจำ ประเทศไทย เป็นคนแรกและเพียงคนเดียว นั่นหมายความว่า คุณฉัตรต้องรับบทบาทการเป็น Solo VC ที่ต้องดำเนินกิจกรรมทุกๆ อย่างเพียงลำพัง

คุณฉัตรเข้าร่วมงานกับ Cyber Agent แล้ว 4 ปี แต่ใน 6 เดือนแรกคุณฉัตรถูกส่งไปเรียนรู้งานที่ประเทศเวียดนามใน ลักษณะ On The Job Training เมื่อกลับมาเมืองไทย หลังจากนั้น คุณฉัตรนำความรู้ที่ได้ศึกษากลับมาใช้ที่เมืองไทย โดยตลอด ระยะเวลา 4 ปีที่ผ่านมามีการลงทุนไปแล้ว 9 บริษัท ซึ่งปัจจุบันมี Active Portfolio อยู่ 7 บริษัท และ อีก 2 ได้ Exit สำเร็จเป็นที่ เรียบร้อยแล้ว

การลงทุนแรกของ Cyber Agent Venture ในประเทศไทยได้แก่ Priceza เพราะมีธุรกิจโมเดลที่ทาง c Cyber Agent Group คุ้นเคย คุณฉัตรเล่าว่า นักลงทุนญี่ปุ่นนิยมลงทุนในสิ่งที่ได้รับการพิสูจน์แล้วหรือมีโมเดลที่คุ้นเคย ในตอนที่ลงทุนกับ Priceza นั้น คุณฉัตรยังไม่ได้ตั้งออฟฟิศอย่างเป็นทางการในไทยด้วยซ้ำ จากนั้นการลงทุนที่คุณฉัตรรับผิดชอบแบบเต็มตัวในฐานะ Solo VC ครั้งแรกคือ Stockradars ซึ่ง Stockradars ก็เป็นอีกหนึ่งบริษัท Startup ชั้นนำของไทยที่ได้รับเชิญให้ไปออกบูธที่งาน AsiaBeat เช่นกัน

เพราะการเป็น Solo VC ทำให้คุณฉันต้องดูแลการลงทุนตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำ เริ่มตั้งแต่การสรรหา Deal ต่างๆ จากนั้น ทำการวิเคราะห์แนวโน้มการทำกำไร รวมถึงการทำ Investor Report ก่อนที่จะลงทุน คุณฉัตรต้องเป็นตัวแทน Startup ไทยเพื่อไป Pitch กับ Investment Committee ของ Cyber Agent Venture ที่ญี่ปุ่น หาก Committee ตกลงการลงทุน ภาระกิจของคุณฉัตร ยังคงดำเนินต่อในเรื่องการทำ Deal Diligent จนกระทั่งขั้นตอนการ Close Deal เมื่อเกิดการลงทุนขึ้น หน้าที่ของคุณฉัตรก็ยังคงมี ต่อเรื่อยๆ เพราะคุณฉัตรต้องรับผิดชอบ Post Investment Activity ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการช่วยเหลือให้บริษัทเติบโต หรือ การสร้าง Exit Strategy

ซึ่งทุกอย่างๆ ที่กล่าวมา เป็นภาระกิจที่หนักหน่วงสำหรับคนเพียงหนึ่งคน คุณฉัตรต้องดำเนินการแบบนี้กับทุกๆ บริษัทที่มี การลงทุน และ จำนวนของการลงทุนก็มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปีๆ การทำงานที่มีความรับผิดชอบสูงเพียงคนเดียวไม่ใช่เรื่องง่ายนัก แต่สำหรับคุณฉัตรแล้ว

คุณฉัตรเล่าว่า เขาผ่านช่วงเวลาที่ยากในช่วงเริ่มต้นมาได้เพราะการสร้างมุมมองทางบวก ทำให้คุณฉัตรมีปัญหาทางด้าน อารมณ์เข้ามา แต่มองถึงว่าตนเองโชคดีที่ได้โอกาสในการเรียนรู้อะไรที่นอกจากขอบเขตการลงทุน เพราะในระยะแรกความท้าทายที่ คุณฉัตรมีคือความท้าทายในแง่ฟังก์ชัน Day to Day Operation ที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับกิจกรรมการลงทุนแม้แต่น้อย เช่น การที่ต้องไป จดทะเบียนบริษัทด้วยตนเอง การทำตารางการนัดหมาย หรือ แม้แต่การจัดการงานเอกสาร เป็นต้น ซึ่งความยุ่งยากเหล่านั้นเกิดขึ้น ในช่วงแรกๆ เพราะยังไม่เคยมีประสบการณ์ แต่เมื่อผ่านช่วงแรกไปแล้ว นั่นเป็นประสบการณ์ที่ดีที่ทำให้เขาได้เข้าใจการงานของทุกๆ ฝ่าย เพื่อให้เขาเติบโตเป็น Management ที่ดีได้ในอนาคต

อีกหนี่งเคล็ดลับที่สำหรับการบริหารการลงทุนในฐานะ Solo VC ให้มีประสิทธิภาพคือต้องยอมสละเวลาในการ คัดกรองบริษัทที่จะลงทุน และ สร้างกระบวนการที่รัดกุม คุณฉัตรให้ความสำคัญมากๆ ในความประณีต ระหว่างการคัดกรอง ในแต่ละปีคุณฉัตรพบ Startup มากกว่า 200 บริษัท แต่ผ่านไป 4 ปี มีการลงทุนเพียง 9 บริษัท หรือประมาณ 1% เท่านั้น ดังนั้นทุกๆ การลงทุนที่เกิดขึ้น เกิดจากคัดสรรแล้วเป็นอย่างดี เพราะคุณฉัตรเชื่อว่า

สุดท้ายคุณฉัตรได้ฝากเคล็ดลับสำหรับ Startup Thailand ที่อยากให้ Cyber Agent Venture ลงทุน คือ การนำเสนอผลงานกับ นักลงทุนก็เหมือนการเก็งข้อสอบ ต้องศึกษาชุดข้อสอบเก่าๆ ว่ามีลักษณะแบบไหน สำหรับคุณฉัตร การตัดสินใจในการลงทุน ดูจาก 3 ส่วน ได้แก่ ทีม ตลาด และ สินค้า

ทีม : แม้คุณฉัตรจะเป็น Solo VCแต่คุณฉัตรไม่เชื่อในเรื่อง Singtel Founder แต่จะเลือก คนที่เก่งที่เชื่อว่าสามารถทำงาน ร่วมกับคนอื่นได้ คุณฉัตรมองหาทีมที่มีสมาชิกที่ช่วยส่งเสริมซึ่งกันและกัน และ มีหัวหน้าทีมที่ดี เพราะคนเก่งและดีจะช่วยให้คนรอบๆ เก่งขึ้นด้วย

ตลาด : ตลาดใหญ่อย่างเดียวไม่พอแต่ต้องมีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง มีส่วนผสมของโอกาสแบบ Global และ Local ที่ชัดเจน โดยคุณฉัตรมีความเชื่อในเรื่องของการ Win Local Market Firs

สินค้า : การพิจารณาในด้านสินค้าของคุณฉัตร ไม่ได้แตกต่างจากนักลงทุนอื่นๆ มากนัก เช่น พิจารณาจาก UX/UI เป็นต้น หลายๆ คนมีความเชื่อว่านักลงทุนชอบอะไรที่เป็นนวัตกรรมแบบสุดขั้ว หรืออะไรที่ไม่เคยมีในโลกนี้มาก่อน แต่จริงๆ แล้ว ในมุมมองคุณฉัตร การลงทุนจะดูที่สินค้าที่ทำให้ลูกค้ามีประสบการณ์ “Better, Cheaper, Faster” หรือสินค้าอะไรที่มีการ ดัดแปลงนวัตกรรมที่มีอยู่แล้ว และทำให้เกิดกำไรอย่างต่อเนื่อง มากกว่านวัตกรรมสร้างใหม่ 100%

ที่ผ่านมา Cyber Agent Venture มีการลงทุนในสมาชิกของ AIS The StartUp ไปแล้ว ได้แก่ StockRadars, SkillLane, และ Priceza และคุณฉัตรเองได้รับเชิญร่วมเป็น External Committee ของ AIS The StartUp เพื่อให้คำแนะนำและร่วมพิจารณา ผู้ที่นำเสนอผลงาน ผู้ประกอบการหน้าใหม่สามารถส่งผลงานเพื่อให้ AIS The StartUp เข้าร่วมพิจารณาได้ที่ www.ais.th/thestartup

บทความโดย ดร. ศรีหทัย พราหมณี
Head of AIS The StartUp